Sosyal Fobi

Sosyal Fobi ya da sosyal anksiyete bozukluğu, kişinin diğer insanlar tarafından yargılanabileceği kaygısını taşıdığı sosyal ortamlarda mahcup ya da rezil olacağı konusunda belirgin ve sürekli korkusunun ve kaçınma davranışının olduğu bir anksiyete bozukluğudur. Kişiler başkalarıyla etkileşimde bulunmalarını gerektiren ya da bir eylemi başkalarının yanında yerine getirmeleri gereken durumlardan korkarlar ve bunlardan olabildiğince kaçınmaya çalışırlar.

Sosyal Fobi Belirtileri

Başkalarının kendileriyle ilgili olarak anksiyeteli, zayıf, aptal gibi yargılarda bulunacağını düşünürler. Ellerinin ya da seslerinin titrediğinin farkına varacaklarıyla ilgili kaygılarından ötürü toplum önünde konuşmaktan korkabilirler ya da düzgün bir biçimde konuşamıyor gibi görünmekten korktukları için başkalarıyla karşılıklı konuşurken aşırı kaygı duyabilirler. Diğer insanların ellerinin titrediğini görmesinden utanç duyacaklarından korktukları için başkalarının yanında yemekten, içmekten ya da yazı yazmaktan kaçınabilirler.

Sosyal Fobi Görünme Sıklığı

Sosyal fobi en sık görülen psikiyatrik hastalıklardan biridir. Yaşam boyu görülme oranı % 2-13 arasındadır. Türkiye’de üniversite öğrencilerinde yapılan araştırmada %24’ünde bu hastalığın olduğu saptanmıştır.Sosyal fobi, ergenlik döneminde (10-17 yaş) başlar.

Sosyal Fobi Sebepleri

Sosyal fobide duygusal, bedensel, düşünsel ve davranışsal belirtiler vardır. Korkulan durumla karşılaşıldığında bedensel belirtiler ortaya çıkar. Bunlar yüz kızarması, terleme, ağız kuruluğu, çarpıntı, nefes kesilmesi, nefes darlığı, mide barsak sisteminde rahatsızlık, diyare, kas gerginliği, titreme gibi. Bu sırada aklından geçen düşünceler “güçsüzüm, yetersizim, çirkinim, beğenilmiyorum, sevilmeye layık değilim, hata yapmamalıyım, mükemmel olmalıyım, kaygılı olduğumu belli etmemeliyim, rahat davranmalıyım, kusursuz görünmeliyim, herkesin beğenisini kazanmalıyım” şeklindedir. Bu düşünceler sonrasında oluşan kaçınma davranışı belirtileri ise korkulan ortama girmeme, korkulan ortamı terk etme, göz temasından kaçınma, ilgisiz şeyler düşünme şeklinde olabilir.

Sosyal Fobi Durumları

Sitemizde de psikolojik testler bölümünde yer alan, kendinize uygulayabileceğiniz Liebowitz Sosyal Fobi Ölçeği’nde belirlenen sosyal fobik kişilere sıkıntı yaratan sosyal durumlar şu şekildedir:

• Toplum içinde telefonla görüşme
• Küçük bir grup etkinliğinde yer alma
• Toplum içinde yemek yeme
• Toplum içinde bir şeyler içme
• Yetkili biri ile konuşma
• Dinleyiciler önünde konuşma, rol yapma
• Partiye/ eğlenceye gitme
• Başkaları tarafından izlenirken çalışma
• Başkaları tarafından izlenirken yazma
• Çok iyi tanımadığı biriyle telefonda görüşme
• Çok iyi tanımadığı biriyle yüz yüze konuşma
• Yabancılarla karşılaşma
• Genel tuvaletleri kullanma
• Birilerinin oturduğu odaya girme
• İlgi odağı olma
• Bir toplantıda hazırsızlık konuşma yapma
• Yetenek, yeti veya bilgi testine tabi tutulma
• İyi tanımadığı birine onaylanmadığını veya aynı düşüncede olmadığını ifade etme
• Çok iyi tanımadığı birinin gözlerinin içine bakma
• Önceden hazırlanmış bir raporu bir gruba sözel olarak sunma
• Romantik veya cinsel ilişki amacıyla birini tavlamaya çalışma
• Alınan bir malı parasını geri almak üzere iade etme
• Parti / davet verme
• Israrlı bir satıcıya karşı koyma

Sosyal fobi tedavisi olan bir hastalıktır.
Sosyal fobi tedavisinde ilaç tedavisi ve bilişsel davranışçı psikoterapi uygulanır. Her iki tedavinin beraber uygulanmasında başarı daha yüksektir.